Schaduw-verkiezingen

In opdracht van Het Nieuwe Kiezen voerde onderzoeksbureau Motivaction een representatief onderzoek uit naar het draagvlak voor een nieuw politiek kiesstelsel in Nederland. Niet meer stemmen op één partij, maar inhoudelijk per thema. Uit het onderzoek blijkt dat de helft van de jongeren (52%) de voorkeur geeft aan dit kiesstelsel boven het huidige kiesstelsel. Slechts een kwart kiest voor het huidige kiesstelsel, een even grote groep heeft geen voorkeur of weet het niet. Als ze beide kiesstelsels vergelijken denken jongeren dat het concept van Het Nieuwe Kiezen hen meer dan bij het huidige stelsel het gevoel zou geven dat er naar ze geluisterd wordt (50% vs. 7%), dat ze invloed hebben (49% vs. 8%) en dat ze serieus genomen worden (37% vs. 8%). Ook zou het hen meer motiveren om te stemmen (41% vs. 16%).

Grootschalig experiment

Er is maar één manier om erachter te komen of stemmen per thema werkt: door het in de praktijk te testen! Wij willen daarom tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 schaduwverkiezingen organiseren: naast het reguliere stemmen kunnen burgers dan ook per thema hun stem uitbrengen op de partij die het best bij hen past. Mensen stemmen dan niet op een persoon, maar op een partij. Hierdoor komt de focus meer op de inhoud te liggen. We kunnen zo tevens vergelijken wat de impact is van deze nieuwe manier van stemmen ten opzichte van het huidige kiesstelsel. Is een dergelijk stemexperiment iets voor uw gemeente? Wij zijn op zoek naar gemeenten die dit stemexperiment in de praktijk willen brengen.

Per thema oriënteren én formeren

Stemmen per thema betekent ook dat mensen zich per thema moeten kunnen oriënteren. Wanneer je nu vraagt wat mensen voor bijvoorbeeld educatie of defensie zouden stemmen, dan zullen veel mensen niet precies weten hoe de verschillende partijen zich per thema tot elkaar verhouden. Huidige stemhulpen bieden hiervoor onvoldoende inzicht. Wij ontwikkelden daarom het concept StemNogWijzer: met deze vernieuwde stemhulp kunnen burgers per thema zien welke partij het best bij hen past. In plaats van gesloten stellingen, krijgt men per thema 5 genuanceerde antwoordmogelijkheden.

Doordat burgers per thema stemmen (en partijen hun plannen per thema presenteren) kunnen we ook experimenteren met een andere manier van formeren. In plaats van het klassieke coalitieakkoord, kunnen we een pilot opzetten voor een raadsbreedgedragen programma. Dit programma bestaat dan uit een aantal thema's waar de partijen gedurende vier jaar gezamenlijk aan gaan werken. Om vervolgens per thema tot een meerderheid te komen, moeten partijen elkaar meer gaan opzoeken. Dit geeft minder onrust in de raad en een meer eenduidig gezicht richting de burger.

Gemeente gezocht!

Om deze schaduwverkiezing te kunnen organiseren zoeken wij gemeenten die dit experiment tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 gezamenlijk willen opzetten. 

Wilt u in uw gemeente experimenteren met een nieuwe manier van stemmen? Neem dan contact op met initiatiefnemer Rudy van Belkom via info@hetnieuwekiezen.nl

Update: De gemeente Den Haag wil als eerste in Nederland gaan experimenteren met het stemmen op thema. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 zal een proef op wijkniveau moeten uitwijzen of die nieuwe aanpak toegevoegde waarde heeft voor de lokale democratie. Lees het artikel op Binnenlands Bestuur

Ook de gemeente Breda heeft zich gemeld om te experimenteren met themastemmen. Een burgerpanel van 6000 Bredanaars heeft de vraag gekregen om per thema op een partij te stemmen in een digitale schaduwverkiezing. De resultaten zijn nu geanalyseerd. Lees het volledige artikel op Binnenlands Bestuur.

Terug naar projecten